AI wordt een steeds belangrijker onderdeel van het werk bij de overheid. Of je nu beleidsmedewerker, projectleider of IT-specialist bent, de kans is groot dat je in aanraking komt met AI-technologie. Maar hoe zorg je ervoor dat je deze technologie optimaal inzet? Het antwoord ligt in het beheersen van prompt engineering.
Wat is Prompt Engineering?
Prompt engineering is de vaardigheid om instructies te formuleren die een AI-systeem helpt om de gewenste output te genereren. Het omvat het ontwerpen van prompts, oftewel opdrachten, die de AI duidelijk maken wat er van hen verwacht wordt. Dit kan variëren van eenvoudige vragen tot complexe scenario’s die de AI moet analyseren en oplossen. Effectieve prompt engineering zorgt ervoor dat de interactie met AI-systemen efficiënt en doelgericht is, waardoor de technologie beter aansluit op de behoeften en doelstellingen van de gebruiker.
Waarom is Prompt Engineering Belangrijk?
In een snel digitaliserende wereld moet de overheid meebewegen met deze transitie. Prompt engineering biedt de tools en technieken die nodig zijn om optimaal gebruik te maken van AI-technologieën. Dit stelt overheidsmedewerkers in staat om:
- Complexe beleidsvraagstukken efficiënter aan te pakken
- Innovatieve oplossingen te vinden voor maatschappelijke uitdagingen
- Effectiever samen te werken met AI-systemen in hun dagelijks werk
Door deze vaardigheden te ontwikkelen, kunnen ambtenaren niet alleen hun eigen werk verbeteren, maar ook bijdragen aan een innovatieve en responsieve overheid. Kort gezegd, prompt engineering helpt je om je werk beter te doen. Laten we eens kijken naar een basisframework voor effectieve prompts, gevolgd door zes geavanceerde technieken die je direct kunt toepassen.
Het Basisframework voor Effectieve Prompts
Een goed opgebouwde prompt bestaat uit de volgende elementen:
- Systeemrol en context: wijs een specifieke rol toe aan het AI-model en geef gedetailleerde context om de taak beter te begrijpen.
- Duidelijkheid en specificiteit: wees expliciet over wat je wilt dat het model doet. Geef indien nodig voorbeelden van het gewenste outputformaat of de gewenste stijl.
- Zelfconsistentie en redenering: gebruik technieken zoals “Chain of Thought” om de nauwkeurigheid bij complexe problemen te verbeteren.
- Taakbeheer: splits complexe taken op in kleinere, beheersbare delen om de foutenmarge te verkleinen.
- Voorbeelden en few-shot learning: neem gestructureerde input-output paren op of geef een aantal gewenste uitkomsten als voorbeeld om het model te sturen.
- Laatste herinneringen: sluit je prompt af met belangrijke herinneringen of instructies.
Van Basis naar Geavanceerd: AI Optimaal Benutten
Het basisframework dat we hierboven hebben besproken, vormt een solide fundament voor effectieve communicatie met AI-systemen. Maar om echt het maximale uit AI te halen, moeten we een stap verder gaan.
AI-systemen zijn meer dan alleen taakuitvoerders. Ze kunnen fungeren als waardevolle sparringpartners die je helpen nieuwe ideeën te genereren en onverwachte inzichten te ontdekken. Door de juiste prompttechnieken toe te passen, kun je AI inzetten als een krachtige partner bij het vinden van innovatieve oplossingen voor complexe beleidsvraagstukken.
De zes technieken die we nu gaan bespreken, gaan verder dan de bekende basismethoden. Ze stellen je in staat om:
- Dieper te graven in de kern van problemen
- Meerdere perspectieven te verkennen
- Creatieve oplossingen te genereren
- Bestaande processen te optimaliseren
- Complexe vraagstukken systematisch aan te pakken
- Kritisch te reflecteren op verkregen inzichten
Deze technieken zijn niet beperkt tot één specifiek AI-model, maar zijn toepasbaar op verschillende systemen die bij de overheid worden gebruikt. Ze helpen je om AI in te zetten op een manier die verder gaat dan alleen taakuitvoering, waardoor je tot inzichten en oplossingen kunt komen die je zelf misschien niet had bedacht.
Techniek 1: Open Vragen
Bij deze techniek vraag je de AI welke informatie nodig is om een probleem op te lossen of een taak uit te voeren. Dit helpt je om de juiste context te scheppen en beter voorbereid te zijn voordat je de AI om een specifieke oplossing vraagt.
Hoe pas je deze techniek toe?
- Omschrijf het probleem of doel
- Vraag de AI welke informatie nodig is om het probleem aan te pakken
- Laat de AI toelichten waarom deze informatie belangrijk is
Voorbeeld in de praktijk:
Stel, je werkt bij het Ministerie van VWS en moet een voorlichtingscampagne opzetten over gezonde leefstijl. In plaats van direct om ideeën te vragen, kun je de volgende prompt gebruiken:
“We moeten een nieuwe voorlichtingscampagne opzetten over het belang van een gezonde leefstijl. Welke informatie heb je nodig om hiervoor een effectieve strategie te ontwikkelen? Kun je ook uitleggen waarom deze informatie belangrijk is?”
Door deze aanpak krijg je niet alleen ideeën, maar ook inzicht in welke factoren belangrijk zijn voor een succesvolle campagne. Dit helpt je om gerichter te werk te gaan en betere beslissingen te nemen in het ontwikkelingsproces.
Techniek 2: Geavanceerde Roltoewijzing
Deze techniek gaat een stap verder dan de standaard roltoewijzing aan AI. Door gebruik te maken van specifieke rollen of perspectieven, kun je verrassende en waardevolle inzichten verkrijgen.
Twee methodes:
- Expertbenadering
- Kies een erkende expert op het relevante gebied
- Vraag de AI om vanuit het perspectief van deze expert te antwoorden
- Presenteer je vraagstuk en vraag om een aanpak
Voorbeeld: “We onderzoeken manieren om langdurige werkloosheid onder 50-plussers te verminderen. Beantwoord deze vraag vanuit het perspectief van Hans de Boer, voormalig voorzitter van VNO-NCW en expert op het gebied van arbeidsmarktbeleid. Hoe zou hij deze uitdaging aanpakken?”
- Mentor-benadering
- Beschrijf je eigen rol (bijvoorbeeld als nieuwe medewerker)
- Vraag de AI om als mentor op te treden
- Laat de AI je stap voor stap door het proces leiden
Voorbeeld: “Ik ben een nieuwe beleidsadviseur bij SZW en we onderzoeken manieren om langdurige werkloosheid onder 50-plussers te verminderen. Neem de rol aan van mijn mentor en leid me door het proces van het ontwikkelen van effectieve beleidsmaatregelen voor dit vraagstuk.”
Door deze methodes toe te passen, kun je het probleem vanuit verschillende invalshoeken benaderen en kom je mogelijk tot innovatieve oplossingen die je anders over het hoofd zou zien.
Techniek 3: Verzoek om Meerdere Oplossingen
Deze techniek helpt je om een breed scala aan mogelijke oplossingen te verkennen voor een bepaald vraagstuk. Door de AI te vragen om meerdere benaderingen, krijg je een completer beeld van de mogelijkheden.
Hoe pas je deze techniek toe?
- Beschrijf duidelijk het probleem of de taak
- Vraag om 3 tot 5 verschillende oplossingen of benaderingen
- Benadruk dat je op zoek bent naar unieke invalshoeken
Voorbeeld in de praktijk
Stel, je werkt bij de afdeling Burgerzaken van gemeente Montferland en wilt de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen verhogen. Je kunt de AI als volgt om meerdere oplossingen vragen:
“We willen de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen in Montferland verhogen. Kun je 5 verschillende benaderingen voorstellen om dit doel te bereiken? Zorg ervoor dat elke benadering een unieke invalshoek heeft en gericht is op verschillende groepen binnen onze gemeente.”
Door deze aanpak krijg je een breed scala aan ideeën, variërend van traditionele methoden tot innovatieve oplossingen. Dit stelt je in staat om een meer gevarieerde en mogelijk effectievere strategie te ontwikkelen.
Techniek 4: Reversed Prompt Engineering
Deze techniek draait het gebruikelijke proces om: je begint met het eindresultaat en vraagt de AI om de stappen ernaartoe te bedenken. Dit kan bijzonder nuttig zijn als je een bepaalde stijl of structuur wilt reproduceren.
Hoe pas je deze techniek toe?
- Presenteer een voorbeeld van het gewenste eindresultaat
- Vraag de AI om een prompt te maken die tot zo’n resultaat zou leiden
- Laat de AI een sjabloon maken voor toekomstig gebruik
- Vraag de AI om het sjabloon aan te vullen met suggesties voor variatie
Voorbeeld in de praktijk
Stel, je hebt een succesvolle beleidsnota geschreven en wilt deze aanpak vaker toepassen. Je kunt de AI als volgt benaderen:
Voed de voorbeeldnota aan de AI en prompt dan:
“Ik heb deze effectieve beleidsnota geschreven getiteld ‘5 Onverwachte Manieren om Burgerparticipatie te Vergroten’. Kun je de structuur en stijl analyseren en vervolgens een prompt maken die vergelijkbare hoogwaardige nota’s zou genereren over andere onderwerpen binnen het openbaar bestuur?”
Vervolgens vraag je: “Kun je dit omzetten in een sjabloon dat ik kan gebruiken voor toekomstige beleidsnota’s over verschillende onderwerpen? Vul het sjabloon aan met suggesties voor alternatieve formuleringen en invalshoeken om variatie in de nota’s te brengen.”
Door deze aanpak krijg je niet alleen een specifieke prompt en een herbruikbaar sjabloon, maar ook suggesties om het sjabloon te variëren. Dit helpt je om consistente, maar toch gevarieerde en hoogwaardige beleidsnota’s te produceren over verschillende onderwerpen.
Techniek 5: Multi-Prompts
Deze techniek helpt je om complexe problemen systematisch aan te pakken door ze op te delen in kleinere, gerichtere vragen.
Hoe pas je deze techniek toe?
- Schets het overkoepelende probleem en de context
- Begin met een brede, verkennende vraag
- Stel vervolgens meerdere specifieke vervolgvragen
Voorbeeld in de praktijk
Stel, je werkt aan een participatieproject bij BZK. Je kunt de multi-prompts techniek als volgt toepassen:
Startvraag: “We hebben €500.000 voor een project om de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen onder jongeren (18-30 jaar) met 15% te verhogen. Welke factoren moeten we overwegen bij het verdelen van dit budget?”
Vervolgvraag 1: “Wat zijn de drie meest kansrijke participatiekanalen voor deze doelgroep? Onderbouw je keuze.”
Vervolgvraag 2: “Welke specifieke strategieën kunnen we binnen elk kanaal inzetten om ons doel van 15% verhoging te bereiken?”
Vervolgvraag 3: “Gezien alle besproken factoren, hoe zou je het budget verdelen over de verschillende participatiekanalen?”
Door deze aanpak krijg je niet alleen een eindadvies, maar ook inzicht in de overwegingen en mogelijkheden die tot dat advies hebben geleid. Dit helpt je om een goed onderbouwde en doordachte strategie te ontwikkelen.
Techniek 6: Zelfreflectie
Deze techniek nodigt de AI uit om kritisch naar haar eigen output te kijken. Dit kan helpen om blinde vlekken te identificeren en de kwaliteit van de antwoorden te verbeteren.
Hoe pas je deze techniek toe?
- Stel je vraag en ontvang het eerste antwoord van de AI
- Vraag de AI om te reflecteren op dit antwoord en mogelijke zwakke punten te benoemen
- Laat de AI suggesties doen voor verbetering
Voorbeeld in de praktijk
Stel, je werkt aan een beleidsnota over de circulaire economie. Je kunt de zelfreflectietechniek als volgt toepassen:
Eerste prompt: “Neem de rol aan van een senior beleidsadviseur bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Ik bereid een beleidsnota voor over hoe we de transitie naar een circulaire economie kunnen versnellen. Geef me 10 pakkende titels voor hoofdstukken die de aandacht kunnen trekken van mijn doelgroep, bestaande uit beleidsmakers, ondernemers en milieuorganisaties.”
Na het ontvangen van de hoofdstuktitels, stel je de volgende vervolgvraag:
“Kun je reflecteren op de lijst met hoofdstuktitels die je hebt voorgesteld? Welke mogelijke beperkingen zie je in deze lijst? Hoe zouden we de titels kunnen verbeteren om ze nog effectiever te maken voor onze doelgroep van beleidsmakers, ondernemers en milieuorganisaties?”
Door deze techniek toe te passen, krijg je niet alleen een set hoofdstuktitels, maar ook inzicht in mogelijke verbeterpunten. Dit helpt je om de kwaliteit van je beleidsnota te verhogen en beter aan te sluiten bij de behoeften van je doelgroep.
Conclusie: Prompt Engineering als Sleutel tot Effectief AI-gebruik
Prompt engineering is meer dan een technische vaardigheid; het is een mindset om AI optimaal te benutten. Gebruik technieken zoals open vragen, geavanceerde roltoewijzing, verzoek om meerdere oplossingen, reversed prompt engineering, multi-prompts en zelfreflectie om complexe problemen effectief aan te pakken en innovatieve oplossingen te vinden.
Het beheersen van prompt engineering kost tijd en oefening. Begin met één of twee technieken en breid je vaardigheden geleidelijk uit. Dit proces helpt je AI beter in te zetten als een waardevolle partner bij beleidsvorming en het verbeteren van overheidsdiensten.
Integratie van prompt engineering in je werk bevordert niet alleen je eigen professionele ontwikkeling, maar zorgt er ook voor dat de overheid vooroploopt in het verantwoord gebruik van AI-technologie. In een tijdperk van toenemende digitalisering is het beheersen van prompt engineering essentieel voor elke moderne overheidsambtenaar.
Wil je meer weten over hoe je prompt engineering kunt toepassen in jouw specifieke werksituatie? Neem dan contact op met CiviQs voor persoonlijk advies en trainingsmogelijkheden.
